Nieuws

Wat is E-health en waarom is het zo belangrijk binnen de Zorg?

Toepassingen van E-health, ook wel telehealth of telegeneeskunde genoemd, worden gezien als een belangrijk middel om de uitdagingen in de Zorg aan te gaan. De toegankelijkheid van Zorg voor mensen staat onder druk en daarvoor worden E-health oplossingen steeds vaker bedacht en toegepast. Maar wat is E-health nu eigenlijk?

Als we het over E-health hebben, waar hebben we het dan eigenlijk over? E-health wordt omschreven als toepassing van zowel digitale informatie als communicatie om de gezondheid en gezondheidszorg te ondersteunen en/of te verbeteren (1). Ondanks deze uitgebreide definitie blijft het voor veel zorgverleners, patiënten en andere betrokkenen onduidelijk wat er nou precies bedoeld wordt. De één denkt hierbij aan apps en de ander denkt aan digitale consulten. Beiden kunnen inderdaad als voorbeeld dienen van E-health initiatieven, maar er zijn er nog zoveel meer!
Om meer helderheid te creëren rondom E-health, kan dit begrip in verschillende onderwerpen verdeeld worden. Zo wordt vaak gezien dat bij een E-health initiatief drie elementen steeds weer terugkomen (2):
1) De fase in het zorgproces;
2) De gebruiker;
3) De onderliggende technologie.

1. De fase in het zorgproces
   Om duidelijk voor ogen te hebben waar E-health een uitkomst kan bieden in een bepaald zorgproces, is het van belang dat je goed op de hoogte bent van de deelprocessen die zich in het bepaalde zorgproces afspelen. Vanuit dit overzicht van deelprocessen kun je onderzoeken waar in het zorgproces het gebruik van E-health oplossingen een voordeel kan genereren. Je kunt hierbij denken aan een zorgproces binnen je zorgorganisatie, maar bijvoorbeeld ook transmuraal tussen verschillende zorgorganisaties. De Raad voor Volksgezondheid en Zorg heeft een rapport geschreven waarin zij drie procesgebieden rondom E-health beschrijven (3):
   1. E-public health : Bij voorlichting en preventie;
   2. E-zorg : Bij het primaire zorgproces zoals diagnose, behandeling en steun;
   3. E- zorgondersteuning: Bij randzaken, zoals afspraken maken en administratie.

2. De gebruiker
   Naast duidelijkheid over de fase in het zorgproces, is het ook belangrijk dat de vraag wordt gesteld wie de uiteindelijke gebruiker is van de E-health oplossing. Is dat de patiënt, zorgverlener of misschien wel beiden? Zij zijn degenen die er uiteindelijk meer gemak aan moeten ondervinden. Tevens is het van belang om na te gaan hoe deze gebruiker met de E-health oplossing het zorgproces zal gaan beïnvloeden.

3. De onderliggende technologie
   Eveneens is het van belang dat de benodigde technologie achter het E-health initiatief werkt en het gemak van de eindgebruiker bevordert. Naast health apps kun je bij onderliggende technologieën ook denken aan webapplicaties, elektronische patiëntendossiers en robotica.

In het bovenstaande gedeelte wordt vooral gesproken over het theoretische gedeelte van E-health en hoe dit begrip te omschrijven. Om deze theorie te begrijpen is het makkelijker om te denken in concrete voorbeelden. Kijken we nogmaals naar de definitie van E-health: ’toepassing van zowel digitale informatie als communicatie om de gezondheid en gezondheidszorg te ondersteunen en/of te verbeteren’, dan zien we dat we dit eigenlijk in twee delen kunnen splitsen: E-health als toepassing op de gezondheid en als toepassing op de gezondheidszorg. Beiden zullen in onderstaande alinea’s worden omschreven aan de hand van voorbeelden. Aanvullend kun je de term M-health nog tegen komen, dit is een subcategorie binnen de E-health en bevat de mobiele (M) toepassingen van alle mogelijke digitale vormen tussen patiënten en zorgverlenders.

E-health als toepassing op de gezondheid
Als we E-health beschrijven als een mogelijkheid om de gezondheid van de mens te verbeteren dan kunnen we bijvoorbeeld denken aan het gebruik van thuismonitoringstools. Hierbij krijgt de patiënt apparatuur in gebruik om daarmee zelf te monitoren. Stel het betreft een hartpatiënt dan krijgt deze patiënt toegang tot apparatuur om zijn hartslag en bloeddruk te meten. Deze gegevens kan de patiënt dan bijvoorbeeld online invoeren en deze worden gecontroleerd door een regiecentrum. Dit regiecentrum houdt de gegevens van de patiënt in de gaten en mochten de waardes afwijkend zijn dan kunnen zij snel actie ondernemen. Zo kan er een bezoek aan het ziekenhuis worden gepland of bij spoed een bijpassende actie worden ondernomen. Dit is natuurlijk een van de vele voorbeelden die momenteel al in werking zijn of waar aan gewerkt wordt. Naast dat bij dit soort opties de gezondheid van de patiënt vrijwel continu wordt gecontroleerd, heeft dit ook het voordeel dat de patiënt alleen bij noodzaak naar het ziekenhuis hoeft. Dit zorgt voor een lagere belasting van de patiënt en een hogere kwaliteit van leven. Tenslotte zorgt deze toepassing er ook voor dat de werktijd van zorgprofessionals efficiënter kan worden ingedeeld.

E-health als toepassing op de gezondheidszorg
Niet alleen voor de communicatie tussen zorgverlener en patiënt is E-health een interessante uitkomst, maar ook tussen zorgverleners biedt E-health mogelijkheden tot verbeterde zorg. Zo kun je denken aan snellere digitale 1-op-1 communicatie tussen verschillende zorgverleners over een patiënt. Dit kan bijvoorbeeld een vraag zijn over het al dan niet doorverwijzen van een patiënt of over bepaalde voorgeschreven medicatie. Naast communicatie is het uitwisselen van patiëntgegevens tussen zorgverleners of zorgorganisaties (denk hierbij aan lab uitslagen, radiologiebeelden en medicatie) ook een zeer belangrijk onderdeel binnen deze vorm van E-health. Neem als voorbeeld een patiënt die ontslagen is uit het ziekenhuis, maar nog wel moet revalideren in een revalidatiekliniek. Op dat moment is het van groot belang dat de revalidatiekliniek de voor hen relevante gegevens van de patiënt zo snel mogelijk inzichtelijk heeft. Een E-health oplossing kan hierbij een uitkomst bieden door deze gegevensuitwisseling digitaal te maken, waardoor het een kwestie van verzenden is naar de desbetreffende revalidatiekliniek. De digitalisering van dit soort processen is zeer tijdbesparend en draagt bij aan een duurzamere gezondheidszorg.

Ondanks alle mooie oplossingen die worden ontwikkeld om de digitalisering van zorg een boost te geven, zitten er uiteraard ook een aantal haken en ogen aan. Zo zijn er momenteel voor bepaalde zorgprocessen meerdere systemen uitgerold en gebruiken ziekenhuizen en zorginstellingen dus verschillende systemen voor hetzelfde zorgproces. Een gevolg hiervan is dat deze systemen weer met elkaar gekoppeld moeten worden zodat ze met elkaar kunnen communiceren. In deze context wordt met communiceren bedoeld dat de mogelijkheid tot bijvoorbeeld het uitwisselen van gegevens nog steeds mogelijk blijft. Als we weer terugkijken naar het voorbeeld met de patiënt die naar de revalidatiekliniek gaat, is het dus goed mogelijk dat het ziekenhuis een ander systeem gebruikt voor het opslaan van patiëntgegevens dan de revalidatiekliniek. Er dient hier dus een koppeling gemaakt te worden tussen deze twee systemen wil de gegevensuitwisseling mogelijk zijn. Mocht deze koppeling niet aanwezig zijn, dan blijft het alsnog een tijdrovend proces om de gegevens op de juiste plek te krijgen. Als we vanuit hier terug refereren naar de definitie van E-health, dan valt deze in het niet. Op deze manier wordt de gezondheidszorg namelijk nauwelijks ondersteund en creëert het daarnaast ook nog meer onduidelijkheid bij de zorgverleners in plaats van gemak.

Om beelden en gegevens te delen tussen ziekenhuizen is er momenteel een oplossing in werking getreden om het steeds aanmaken van deze koppelingen voor te zijn. Deze oplossing wordt Cross Document Sharing (XDS) genoemd en is een universele tool voor beeld- en gegevensuitwisseling tussen ziekenhuizen. XDS is al in veel ziekenhuizen geïmplementeerd en de hoop is dat dit binnen een aantal jaar in ieder ziekenhuis in Nederland het geval zal zijn, zodat optimale beeld- en gegevensuitwisseling mogelijk wordt gemaakt.

In mijn ogen lijkt het enerzijds goed dat dit soort oplossingen als XDS worden opgezet. Hierop kunnen namelijk verschillende systemen worden aangesloten, waardoor optimale beeld- en gegevensuitwisseling wordt bewerkstelligd. Dit zorgt ervoor dat ziekenhuizen en zorginstellingen ervan verzekerd zijn dat ze beelden en gegevens kunnen uitwisselen met andere partijen, ongeacht de verschillende systemen die zij gebruiken. Dit maakt de uitwisseling veel toegankelijker en zorgt dus ook voor betere kwaliteit van zorg. Desalniettemin zou je idealiter zien dat zulke oplossingen niet nodig zijn en dat vanaf de start wordt nagedacht en afgestemd over de verschillende producten zodat deze met elkaar kunnen communiceren. Hiermee voorkom je dat er steeds weer geld geïnvesteerd wordt in het laten communiceren van deze nieuwe verschillende oplossingen.

Zoals je ziet zijn er al een hele boel mooie oplossingen bedacht. En ook naar de toekomst toe zullen er nieuwe behoeften en oplossingen rondom E-health ontstaan. KALCIO Healthcare denkt graag mee bij de ontwikkeling, implementatie en adoptie van bestaande en nieuwe E-Health oplossingen.

1. Van Lettow, B. (2019, 27 maart). E-health, wat is dat? Nictiz. https://www.nictiz.nl/wp-content/uploads/E-health-Wat-is-dat.pdf
2. D. (2019, 9 juli). Wat is eHealth nu precies? eHealth88. https://ehealth88.nl/blog/is-ehealth-nu-precies/
3. RVS. (2015, april). Adoptie van professionele eHealth. https://www.raadrvs.nl/documenten/publicaties/2015/04/21/achtergrondstudie-adoptie-van-professionele-e-health